Α.Δ.: Ἡ Θράκη στό μεταίχμιο

("Ἐφημερίδα τοῦ Κ.Σ.Μ."/τεῦχος 170/Φεβρουάριος 2014)

 

Βιβλία

«Ἡ Θράκη στό μεταίχμιο, Ἡ ἀμφισβήτηση τῆς ἑλληνικῆς κυριαρχίας στή Θράκη. Πρόταση γιά μιά νέα ἑλληνική πολιτική στήν περιοχή». Συγγραφέας Ἀναστάσιος Λαυρέντζος. Ἐκδόσεις Πραγματεία 2013, σελίδες 252, 15 ₠

Μετά τήν Μικρασιατική Καταστροφή καί τήν μετατροπή τῶν πρώην Συμμάχων μας σέ συμπαραστάτες τῆς Τουρκίας κατορθώσαμε νά διατηρήσουμε τήν Δυτική Θράκη χάρις στήν διπλωματική ἱκανότητα τοῦ Βενιζέλου στήν Λωζάννη, καί στήν Στρατιά τοῦ Ἕβρου πού εἶχε ἐμψυχώσει μέ σκληρά μέτρα ὁ διοικητής της Πάγκαλος.

Ὁ νικητής, ὅταν ἦταν ἀκόμη ὁ ἐπαναστάτης Κεμάλ-πασᾶ (τό 1920) εἶχε προβλέψει, ὅτι στήν σύναψη τῆς εἰρήνης ἡ Τουρκία δέν θά κατόρθωνε νά ἐπαναφέρη τήν Δυτική Θράκη ὑπό τήν κυριαρχία της. Συνέστησε λοιπόν καταπίστευμα γιά τούς θρακιῶτες ὁμοεθνεῖς του νά ἀγωνιστοῦν σέ πρώτη φάση γιά τήν αὐτονόμηση της καί στήν ἑπόμενη γιά τήν ἕνωσή της μέ τήν Μητέρα Πατρίδα.

Αὐτό δέν θά συνέβαινε, ἐάν εἶχε πραγματοποιηθῆ ἡ ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν μεταξύ Τουρκίας καί Ἑλλάδας πού ἐπεδίωκε προηγουμένως ὁ Βενιζέλος. Ὁ σκοπός του ἦταν νά βάλη τέρμα στίς αἱματηρές αἱμοκαθάρσεις τῶν ὁμογενῶν μας πού πραγματοποιοῦσαν συστηματικά οἱ Νεότουρκοι ἀπό τήν αὐγή τοῦ 20οῦ αἰώνα. Ὅταν ὅμως πῆγε στήν Λωζάννη γιά νά διαπραγματευθῆ τήν εἰρήνη, κυριεύθηκε ἀπό τόν πόθο νά μήν φύγη ἀπό τήν Πόλη τό Πατριαρχεῖο καί ἡ ἀνθοῦσα ἑλληνική κοινότητα. Ἔτσι ἦλθε σέ συμφωνία μέ τόν κεμαλικό πληρεξούσιο Ἰσμέτ-πασᾶ νά παραμείνουν τό Πατριαρχεῖο καί ἡ ἑλληνική κοινότητα (μέ ἐξαίρεση τῶν Ἑλλαδιτῶν πού εἶχαν εἰσρεύσει μετά τόν πόλεμο) καί οἱ Ἕλληνες τῆς Ἴμβρου καί τῆς Θάσου, καί ὡς ἀντάλλαγμα νά μήν ὑποχρεωθοῦν νά φύγουν οἱ μουσουλμάνοι τῶν νομῶν τῆς Ξάνθης καί τῆς Ροδόπης. (Τελικά ἦταν πολλαπλάσιοι οἱ Ἕλληνες πού ἐκδιώχθηκαν ἀπό τήν Τουρκία, ἀπό τούς μουσουλμάνους πού τῆς στείλαμε ἐμεῖς.)

Ἀπό τήν περιορισμένη ἀνταλλαγή προέκυψε ἡ προβληματική κατάσταση στήν Θράκη.

Τό βιβλίο τοῦ κ. Λαυρέντζου παρέχει μιά διεξοδική περιγραφή καί ἀνάλυσή της. Ἔχει γραφτῆ γι’αὐτήν ἤδη πλῆθος βιβλίων, ἄρθρων καί ὑπομνημάτων. Τό βιβλίο γιά τό ὁποῖο ὁ λόγος μιλάει μέ νούμερα καί μέ γεγονότα.

Τά στοιχεῖα

Ἡ δική μας Θράκη – γιατί ὑπάρχει καί ἡ Ἀνατολική πού παρέμεινε στήν Τουρκία καί ἡ Βόρεια, πού λεγόταν προηγουμένως Ἀνατολική Ρωμυλία καί εἶχε ἕναν ἀκμαῖο Ἑλληνισμό πού ἐκδιώχθηκε τό 1908 - ἀποτελεῖ ετό 6,5% τοῦ ἐδάφους μας. Οἱ κάτοικοί της ὅμως φθάνουν μόλις στό 3,4% τοῦ πληθυσμοῦ τῆς χώρας μας. Οἱ κάτοικοί της εἶναι σύμφωνα μέ τήν τελευταία ἀπογραφή 368.000, ἀπό τούς ὁποίους περίπου τά 3/8 ἀνήκουν στήν μουσουλμανική μειονότητα. Εἶναι ἡ φτωχότερη περιφέρεια τῆς Ἑλλάδας, ἀφοῦ τό μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ της ἀνέρχεται μόλις στό 70,8% τοῦ ἐθνικοῦ μέσου ὅρου.

Ἡ μουσουλμανική μειονότητα εἶναι ἑνιαία θρησκευτικά, ἀλλά ἐθνοτικά, γλωσσικά, πολιτιστικά καί πολιτικά διηρημένη σέ διάφορες ὁμάδες.

Οἱ περισσότεροι μειονοτικοί εἶναι ἀμιγῶς Τοῦρκοι καί μιλοῦν τήν τουρκική. Ἡ δεύτερη σέ ἀριθμό ὁμάδα εἶναι οἱ Πομάκοι, πού τά τουρκικά τούς εἶναι ξένη γλῶσσα. Ἡ τρίτη, πολύ μικρή ὁμάδα, οἱ Ἀθίγγανοι, πού λέγονται τώρα Ρομά, ἔχουν διατηρήσει τήν γλῶσσα τοῦ μακρυνοῦ τόπου τῆς προέλευσης τους. Τό 1920 ὅταν ἀπελευθερώσαμε τήν Θράκη 73.229 ἦταν οἱ Τοῦρκοι, 11.739 οἱ Πομάκοι καί 1.834 οἱ Ἀθίγγανοι.

Τοῦρκοι, Πομάκοι καί Ρομά ἔχουν διαφορετικά ἔθιμα καί βρίσκονται σέ διαφορετικές βαθμίδες πολιτιστικῆς ἀνάπτυξης.

Ἡ μειονότητα διαιρέθηκε πολύ νωρίς καί πολιτικά. Ἡ συντηρητική της πλευρά ἦταν ἀντίθετη πρός τήν ἀντιθρησκευτική πολιτική τοῦ Κεμάλ. Γιά νά τόν σπρώξη ὁ Βενιζέλος στήν τήρηση τῶν ὑποχρεώσεών του ἀπό τήν συνθήκη τῆς Λωζάννης, τήν ἀποκεφάλισε. Ὑποχρέωσε τήν ἡγεσία της νά καταφύγη σέ ἄλλες χῶρες καί ἔμεινε τό πεδίο ἐλεύθερο στούς κεμαλιστές.

Διαφορισμένη τέλος εἶναι καί ἡ ἐθνική συνείδηση τῶν μειονοτικῶν. Ἀπό τόν τουρκικό πληθυσμό τό μεγαλύτερο μέρος βλέπει τήν Τουρκία ὡς μητέρα πατρίδα καί προσμένει τήν ἡμέρα πού θά ξαναγίνη ἡ δυτική Θράκη τουρκική ἐπαρχία. Ὑπάρχει ὅμως καί ἡ ὁμάδα πού ἔχει ἕναν τοπικό πατριωτισμό καί τά μέλη της αἰσθάνονται ὅτι διαβιώνουν καλλίτερα ὡς Ἕλληνες πολῖτες, ὅτι τά ἑλληνικά δικαστήρια εἶναι περισσότερο ἀνεξάρτητα, ὅτι οἱ γυναῖκες ἐδῶ ἀπολαύουν μεγαλύτερου σεβασμοῦ, ὅτι τά παιδιά τους φοιτώντας στά ἑλληνικά δημόσια σχολεῖα, καί ὄχι στά μειονοτικά πού ἐπιδοτοῦνται ἀπό τήν Ἄγκυρα, θά προκόψουν ἐπαγγελματικά. Γιά τούς Πομάκους καί τούς Ρομά ἡ Τουρκία εἶναι μιά ξένη χώρα.

Στήν τελευταία ἀπόπειρα ἑλληνοτουρκικῆς φιλίας, ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ ΝΑΤΟ ὅταν ἀντιμετωπίζαμε τόν κίνδυνο σοβιετικῆς εἰσβολῆς, μεταβαπτίσαμε σέ τουρκική τήν μουσουλμανική μειονότητα - ἐναντίον τῆς ὁρολογίας τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης. Ὅλα τά μουσουλμανικά θά ἔπρεπε νά ἀποκαλοῦνται τοῦ λοιποῦ τουρκικά. Ἡ κυβέρνηση ἔδωσε αὐστηρή διαταγή καί ὁ Γεν. Διοικητής Θράκης συνέστησε μέ ἔγγραφο στούς ὑφισταμένους του νά ἀλλάξουν παντοῦ τίς σχετικές πινακίδες. Στόν δρόμο ἑνός χωριοῦ εἶχε ξεμείνει μιά πινακίδα πού ὀνόμαζε τό παρακείμενο σχολεῖο μουσουλμανικό. Ὁ Γεν. Διοικητής μέ νέο ἔγγραφο διέταξε νά γίνη ἀμέσως ἡ ἀντικατάσταση τῆς πινακίδας.

Ὅταν ναυάγησε καί ἡ τελευταία ἀπόπειρα ἑλληνοτουρκικῆς φιλίας μέ τήν παρέμβαση τῆς Τουρκίας στό Κυπριακό, ἄλλαξε ἡ πολιτική μας καί ἐπανήλθαμε στήν πραγματική ὀνομασία τῆς μειονότητας. Ἡ Ἄγκυρα χάλασε τόν κόσμο, προβάλλοντας τά δύο ἔγγραφα τοῦ Γεν. Διοικητή σάν ὁμολογία πώς εἶναι τουρκική ἡ μειονότητα τῆς Θράκης.

Οἱ ἀποτυχίες μας

Ἡ ἑλληνική πολιτεία ἀπέτυχε νά στηρίξη ἀποτελεσματικά τό μέρος τῆς μειονότητας πού ἦταν ὑπέρ αὐτῆς καί ἀντίθετο στήν ἐπιδίωξη τῆς Τουρκίας νά ἀνακαταλάβη τήν Θράκη. Γενικώτερα ἀπέτυχε στό νά ἐμπεδώση στήν μειονότητα τήν πεποίθηση ὅτι ἦρθε γιά νά μείνη καί ὅτι δέν θά φύγη ἀπό ἐκεῖ ποτέ.

Ἀπέτυχε καί στήν οἰκονομική ἀνάπτυξη τῆς Θράκης. Ἀξιοποίησε λιγώτερο ἀπό ὅ,τι μποροῦσε τόν τουρισμό τῆς περιοχῆς. Ἄφησε ἀνεκμετάλλευτα πλούσια ἐδαφικά κοιτάσματα. Ἐπειδή ὅμως ἦταν ἰσχυρότατη ἡ ἐπιθυμία της γιά τήν ἀνάπτυξη τῆς Θράκης χορήγησε κεφάλαια σέ ἀετονύχηδες νά φτιάξουν καινούργια ἐργοστάσια. Τά ξεκίνησαν αὐτοί μέ ὑπερτιμολογήσεις καί τά ἐγκατέλειψαν κατόπιν ἄχρηστα κουφάρια ἐνθυλακώνοντας τά χρήματα πού εἶχαν πάρει.

Ἡ οἰκονομική ὑστέρηση τῆς Θράκης ἔκανε τούς Ἕλληνες κατοίκους της νά μεταναστεύουν σέ ἄλλες περιοχές τῆς Ἑλλάδας καί στήν Δυτική Γερμανία. Αὐτό συνδυασμένο μέ τήν ὑψηλότερη γεννητικότητα τῆς μειονότητας λειτούργησε εἰς βάρος τῆς ἀριθμητικῆς ὑπεροχῆς μας.

Οἱ ἐπιτυχίες τῆς Ἄγκυρας

Οἱ κυβερνήσεις τῆς γειτονικῆς χώρας, ἀσχέτως πολιτικῆς τους προέλευσης, ἐφάρμοσαν μιά μακρόπνοη πολιτική γιά νά μᾶς ἐκτοπίσουν ἀπό τήν Θράκη. Ἐκμεταλλεύθηκαν τήν ἐπιθυμία τῶν ἑλληνικῶν κυβερνήσεων νά διασώσουν στήν Τουρκία τό ἑλληνικό στοιχεῖο πού εἶχε ἀπομείνει καί ἔλαβαν ὡς ἀντάλλαγμα τήν ἀνοχή της νά ἀναπτύξουν δραστηριότητα πού ὑπερέβαινε ἐντελῶς τά δικαιώματά τους ἀπό τήν συνθήκη τῆς Λωζάννης.

Ὁ Γενικός Πρόξενος στήν Κομοτηνή ἔγινε ἕνα εἶδος συνδιοικητή τῆς Θράκης. Διηύθυνε τά σχολεῖα τῆς μειονότητας. Τούς ἔφερνε δασκάλους ἀπό τήν Τουρκία. Μοίραζε χρήματα σέ σωματεῖα τουρκικοῦ προσανατολισμοῦ. Καί στίς ἐκλογές διαχειριζόταν τίς ψήφους τοῦ μεγαλύτερου μέρους τῆς μειονότητας καί ἔσπευδαν Ἕλληνες ὑποψήφιοι βουλευτές νά παζαρεύουν τήν ὑποστήριξή του.

Στήν Θράκη λειτουργοῦν σωματεῖα πού δέν κρύβουν τά χωριστικά τους φρονήματα καί οἱ δικαστικές ἀποφάσεις γιά τήν διάλυση τους ἀκυρώνονται ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στήν πλευρά μας πέφτει τό βάρος νά μήν τίς ἐφαρμόζουμε.

Τουρκικές τράπεζες ἔλαβαν τήν ἄδεια νά ἐγκατασταθοῦν στήν Θράκη καί δανείζουν λεφτά στούς μειονοτικούς γιά νά ἀγοράζουν κτήματα ἀπό τούς δικούς μας.

Ἡ ἡγεσία τῆς Τουρκίας ἔρχεται κάθε τόσο σέ γιορτές τῆς μειονότητας, ὄχι μόνο τῶν Τούρκων, ἀλλά καί τῶν Πομάκων καί τῶν Ρομά, γιά τήν προώθηση τῆς ὁμοιογενοποίησης ὅλων τῶν ὁμάδων.

Στόν νομό τοῦ Ἕβρου, πού δέν εἶχε περιλάβει ὁ Βενιζέλος στήν συμφωνία γιά τήν διατήρηση τοῦ μουσουλμανικοῦ στοιχείου, προκειμένου νά μήν κινδυνεύει στήν μεθόριο ὁ στρατός μας σέ περίπτωση πολέμου νά βάλλεται ἐκ τῶν νώτων ἀπό ἐλεύθερους σκοπευτές, ἔχει γίνει διείσδυση μουσουλμάνων ἀπό τήν Ξάνθη καί τήν Ροδόπη μέ τουρκική προτροπή. Νά ἐμποδιστῆ ἡ ἐγκατάστασή τους στόν νομό τοῦ Ἕβρου δέν εἶναι δυνατόν, γιατί οἱ μουσουλμάνοι τῆς Θράκης εἶναι Ἑλληνες πολῖτες καί ὅπως μποροῦν ἄν θέλουν νά μετοικήσουν στήν Θεσσαλονίκη καί τήν Ἀθήνα, ἔχουν τό δικαίωμα νά ἐγκατασταθοῦν στό Διδυμότειχο καί τήν Ἀλεξανδρούπολη.

Τί πρέπει νά γίνη

Τό βιβλίο τοῦ κ. Λαυρέντζου εἶναι πλούσιο σέ προτάσεις. Σημειώνουμε ἐδῶ κάποιες ἀπό αὐτές. Τήν ὑπόδειξή του νά ἔρθουν νέα ἑλληνικά κεφάλαια γιά τήν ἀνάπτυξη τῆς Θράκης καί ἡ διάθεσή τους νά γίνεται ὑπό αὐστηρό κρατικό ἔλεγχο γιά νά πιάσουν τόπο. Θά προσέλθουν νά ἐργαστοῦν στίς νέες ἐπιχειρήσεις ἐργατοϋπάλληλοι ἀπό τήν ἄλλη Ἑλλάδα καί θά ἀναστραφῆ ἡ μετανάστευση τῶν Ἑλλήνων ἀπό τήν Θράκη. Τήν πρότασή του νά ἀναβαθμιστῆ ἡ ἑλληνική παιδεία τῆς περιοχῆς γιά νά αὐξηθῆ ἡ ἕλξη της γιά τούς μειονοτικούς. Νά γίνουν δημόσιοι ὑπάλληλοι μειονοτικοί πού θά στέλνονται νά ὑπηρετήσουν σέ μακρυνές ἑλληνικές ἐπαρχίες, ὅπου θά ἀφομοιώνονται οἱ οἰκογένες τους μέ τούς ντόπιους. Νά ὑποχρεώσουμε τό Προξενεῖο τῆς Κομοτηνῆς νά περιστείλη τήν δραστηριότητά του, πρᾶγμα πού εἶναι ἐφικτό, γιατί ἀπό τούς ἀλλεπάλληλους διωγμούς ἔχουν μείνει πιά στήν Πόλη ἐλάχιστοι Ἕλληνες καί γιατί ἐμεῖς εἴμαστε στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση καί ἡ Τουρκία μένει ἀπέξω.

Ὅταν ὑπάρχουν Ἕλληνες μέ τόν πατριωτισμό καί τήν ἐνθουσιώδη δραστηριότητα τοῦ κ. Λαυρέντζου – καί δέν εἶναι ὁ μόνος - ἕνα ρηξικέλευθο πρόγραμμα γιά τήν ὑπέρβαση τῶν δυσκολιῶν μας στήν Θράκη γίνεται ρεαλιστικό.

α.δ.