Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012

ΛΟΥΚΑΣ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Η μεγάλη φυγή των καταθέσεων

("Εφημερίδα του Κ.Σ.Μ."/τεύχος 163/Δεκέμβριος 2012)

Η πρωτοφανής οικονομική ύφεση στις φτωχότερες χώρες της Νομισματικής ζώνης της ΕΕ, επέφερε σε αυτές τις χώρες μια μετανάστευση εξειδικευμένου προσωπικού αλλά και κεφαλαίων. Ο αριθμός των οποίων ξεπερνά την φυσιολογική κινητικότητα των εργαζομένων και κεφαλαίων των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου προς τις άλλες χώρες της Ε. Ένωσης. Η κίνηση αυτή έχει κατεύθυνση, από τις οικονομίες της περιφέρειας προς τις οικονομίες του σκληρού πυρήνα. Όσον αφορά την ηλικιακή σύνθεση πρόκειται σε μεγάλα ποσοστά νέους/ες επιστήμονες και εργατοτεχνίτες. Όταν πρόκειται για μεταβίβαση κεφαλαίων, σήμερα το κοινό νόμισμα και τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, είναι υπόθεση ελαχίστου χρόνου, εάν γίνεται λόγος για νόμιμα κεφάλαια, παρά για ανθρώπινο δυναμικό. Η μετανάστευση επιστημόνων από χώρους όπως Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία είναι ακόμη χαμηλή και δεν φαίνεται προς το παρόν να απειλεί την πορεία των χωρών αυτών. Η Ιρλανδία, πρότυπο στις «καλές εποχές» για τους νέο-συντηρητικούς, αντιμετωπίζει πρόβλημα λόγω φυγής των επιστημόνων της προς τις αγγλοσαξονικές χώρες, προφανώς λόγω ομοιοτήτων του εκπαιδευτικού συστήματος και του προσανατολισμού της οικονομίας της προς τις χώρες αυτές. Αντιθέτως η φυγή κεφαλαίων των παραπάνω χωρών, αλλά και της Ιταλίας τώρα τελευταία, είναι υπολογίσιμη για τα οικονομικά μεγέθη τους, είναι αληθινός πονοκέφαλος. Πέραν των άλλων επιπτώσεων για την δημόσια ζωή επιφέρει και αύξηση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Η επιχειρηματικότητα γίνεται δυσκολότερη, μειώνει τους δείκτες ανάπτυξης, αυξάνει τα ποσοστά ανεργίας, δημιουργεί προβλήματα στα δημόσια οικονομικά του κράτους. Εν ολίγοις ακόμη ένα πικρό ποτήρι για τις οικονομίες της Ευρωζώνης που δέχονται «μνημόνια» και δημοσιονομικές εξυγιάνσεις. Τα στοιχεία που ήλθαν στο φως της δημοσιότητας τον Σεπτέμβριο του 2012 για τις χώρες που δέχονται τις επιτιμήσεις που προαναφέραμε (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία) και την Ισπανία που ευρίσκεται στα πρόθυρα του δικού της μνημονίου δεν είναι για επανάπαυση.
Από τον Ιούνιο του 2011 έτους τον Ιούλιο του επομένου έτους εκταμιεύθηκαν από τις τράπεζες των τεσσάρων χωρών ποσά της τάξης των 326 δισεκ. ευρώ.
Η Ελλάδα και η Ιρλανδία που χτυπήθηκαν πιο σκληρά από την κρίση, η αισθητή μείωση των καταθέσεων παρατηρείται από την άνοιξη του 2010, για να ακολουθήσουν το καλοκαίρι του 2011, οι χώρες της Ιβηρικής με τους ίδιους ρυθμούς. Το ποσοστό των αναλήψεων των τραπεζικών καταθέσεων είναι υψηλό, που δεν δικαιολογείται με το σοβαρό επιχείρημα, ότι οι μειώσεις οφείλονται στη μείωση του εισοδήματος των καταθετών, στην αύξηση της ανεργίας στη σκληρή φορολογία και σε άλλες επιβαρύνσεις λόγω των «μνημονιακών» πολιτικών. Στην απέναντι πλευρά, στις τράπεζες των 7 ισχυρότερων χωρών της Ευρωζώνης, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, καταγράφεται μια αύξηση των 300 δισ. Ευρώ, με τους υψηλότερους ρυθμούς αύξησης σε Γαλλία και Γερμανία. Στοιχεία που δείχνουν τι κατεύθυνση ακολούθησε η φυγή των αποταμιεύσεων. Βάσει των στοιχείων που εδημοσίευσε η ιστοσελίδα του οικονομικού πρακτορείου Bloomberg, σε διάστημα ενός έτους, οι τραπεζικές καταθέσεις στην Ελλάδα μειώνονται κατά 42 δισ. Ευρώ, στην Ισπανία κατά 224 δισ. Ευρώ, στην Ιρλανδία κατά 37 δισ. Ευρώ και τέλος στην Πορτογαλία 22 δισ. Ευρώ.
Όσον αφορά τους τραπεζικούς ομίλους τα μεγαλύτερα πλήγματα εδέχθησαν οι Ισπανικοί και συγκεκριμένα οι ισχυρές τράπεζες Santander και Popular Espaniol, οι οποίες θα απωλέσουν σε ένα μήνα 6,3% και 9,5% των εγχώριων καταθέσεων. Ο ισχυρός σεισμός στις καταθέσεις των Ισπανών σημειώθηκε τον περασμένο Ιούλιο και όχι τυχαία. Όταν εφημολογείτο ότι η Ισπανία πρόκειται να ακολουθήσει την Ελληνική συνταγή, για να εμφανισθεί την επαύριο ο πρόεδρος της Ε.Κ.Τ. Μάριο Ντράγκι να ανακοινώνει την αγορά Ισπανικών ομολόγων για να μην επεκταθεί η πυρκαγιά και σε άλλη χώρα του Ευρωπαϊκού νότου.
Ο φόβος εξόδου της χώρας αυτής από το ευρώ, όπως και στην Ελλάδα, κατά την περασμένη προεκλογική περίοδο, έφερε συνωστισμό στα ταμεία των Ισπανικών τραπεζών. Ο ψυχολογικός παράγοντας βοηθούμενος από την ανεύθυνη συνθηματολογία και τον λαϊκισμό των «ειδικών» της ενημέρωσης, είναι ένας παράγοντας για την φυγή των καταθέσεων. Όπως και η παρερμηνεία δηλώσεων οικονομικών υπουργών χωρών του Ευρωπαϊκού βορρά για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ με πιθανή διάλυση της Ευρωζώνης που συνήθως έχουν προειδοποιητικό χαρακτήρα, αλλά και εκθέσεις οικονομολόγων αμφιλεγόμενων επενδυτικών οίκων, σημαίνουν άσχημα νέα για τα διαθέσιμα των τραπεζών του Ευρωπαϊκού νότου, ή όταν αυτά μειώνονται, τα επιτόκια καταθέσεων αυξάνονται για να συγκρατηθούν οι ψύχραιμοι αποταμιευτές. Εν συνεχεία επέρχεται αύξηση των επιτοκίων δανεισμού προς τις εταιρείες και για το ευρύ καταναλωτικό κοινό, με αποτέλεσμα να επικρατεί ατμόσφαιρα ασφυξίας στην αγορά.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο μέσος όρος επιτοκίου δανεισμού στην Ελλάδα το 7%, η κατάσταση στην Ιταλία και Ισπανία δεν είναι και τόσο καλύτερη. Τα επιτόκια δανεισμού ευρίσκονται στο 6,5% και 6,2% αντίστοιχα. Στις χώρες του σκληρού πυρήνα (Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία) κινούνται στο 4%. Πράγμα που σημαίνει μια πρόσθετη δυσκολία για την ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων του Νότου με εκείνες της Β. Ευρώπης, εισέρχονται στον στίβο του ανταγωνισμού από διαφορετικά σημεία εκκίνησης.
Η πρόσφατη οικονομική κρίση είναι μάθημα για αυτούς που χαράζουν την μελλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η περίφημη σύγκλιση των οικονομιών των κρατών μελών, που ελάχιστα έχει προχωρήσει, παραμένει ένα από τα μεγάλα προβλήματα της Ένωσης. Καιρός λοιπόν να χαραχθούν πολιτικές που μεταφέρουν τα πλεονάσματα του Βορρά για παραγωγικές επενδύσεις στο Νότο. Παρατηρείται όμως σήμερα όχι μόνον οι πλούσιοι αλλά και τα μεσαία στρώματα να μεταβιβάζουν τα χρήματά τους στον βορρά για να είναι ασφαλείς για την αυριανή ημέρα.
Εντός της Νομισματικής ζώνης το στοίχημα της σύγκλισης να μην χαθεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου